ابوالحسن علی بن نافع نامدار به زریاب کبیر و ملقب به بصری موسیقیدان، خواننده و بربط نواز ایرانی
تبار است. او ایجادکننده مکتب موسیقی ایرانی آندلس و ترویج دهنده موسیقی عربی ابداعی پارسیان
در قرطبه، اشبکیه، مصر و شمال آفریقا است. او آگاه از علوم هندسه، زمینشناسی و جغرافیا بوده است.
گفته میشود عود و طرز نواختن آن را به اندلس و سپس اروپا برده است.
زندگی:
بنابر روایتهایی که چندان مستند نیست زریاب در بغداد زاده شد و خانواده او اصلاً از کردهای ایران یا از
دشت ارژن در فارس بودند. او شاگرد اسحاق موصلی موسیقیدان مشهور دربار هارونالرشید بود و پس
از آنکه اسحاق در اثر برتری زریاب در فن موسیقی و نیز فتنهانگیزی حاسدان به او بیلطف شد ترک بغداد
کرد و به مغرب و بالاخره کوردوبا (قرطبه) در آندلس رفت.
زریاب در قرطبه با حمایت عبدالرحمن دوم ملک هنرپرور آندلس مدرسهای برای آموزش موسیقی در قرطبه
برپا کرد.در تاریخ آورده اند که زریاب شاگرد اسحاق و اسحاق از فرزندانابراهیم موصلی( متولد 125 هجری
قمری و متوفی 188 هجری قمری) بوده که در کوفه دیده بجهان گشود...ابراهیم موسیقی را نزد استادی
بنام جوانویه زرتشتی که در آنروزگار در شهر ری زندگی میکرد آموخت!وی پس گذشت اندکی با دختری بنام
شاهک رازی ازدواج کرد که حاصل این وصلت کودکی شد بنام اسحاق ...میگویند ابراهیم موصلی از گوش
حساسی برخوردار بوده و...داستان فوق در کتاب ابوالفرج اصفهانی در کتابی بنام اغانی به تفصیل موجود
است.ابراهیم فرزند خویش اسحاق را که بعدا بنام اسحاق موصلی شهرت یافت تحت آموزش و پرورش
خویش قرار داد تا جائیکه شهره آفاق گشت و به دربارهارون الرشید و سپس مامون ومعتصم ... راه یافت.
وی در تاریخ 150 هجری قمری دیده بجهان گشود و در تاریخ 251 دیده از جهان فروبست ...در طی دوران
حیات زندگی خویش شاگردان زیادی را پرورش داد امااز بین شاگردان او زریاب نامی بناگه اعجوبه ای گشت
که آهسته آهسته شهرتش از استاد هم پیشی گرفت و فراتر رفت همین امر باعث برانگیختن حس حسادت
به وی وکلا خاندان موصلیان گردید تا جائیکه ... اورا مجبور به ترک یار و دیار نمود زریاب اول عازم مغرب که در
شمال آفریقا بود وبعد از آنجا به اسپانیا رفت...زریاب با شیوه مخصوص خود روش تدریسی را که خود مخترع
آن بود در آن ناحیه آموزش و رواج داد ابتدا اوزان موسیقی را با نواختن دست به شاگردان خویش القا و آموزش
میداد ...او سیم پنجمی به سیم های عود خود افزود گفته اند که در اصل خود او مخترع گیتار بوده است...در
سفرنامه ابن خلدون از او مطالبی به نگارش در آمده که حاکی از عظمت دانش او در زمینه موسیقی میباشد.
( سفرنامه ابن خلدون صفحات 855 و856 چاپ چهارم بنگاه ترجمه و نشر کتاب ) زریاب در شهر کوردوبا
مدرسه ای برقرار نمود تا جائیکه شهرتش در اندلس و نواحی آن دیار نیز زبانزد خاص و عام گردید.
وی بخاطر شهرتی که پیدا نمود به دربار امیر اندلس راه یافت...حمایت های امیر اندلس باعث آنشد که زریاب
سبک و موسیقی خود را تثبیت و گسترش دهد... گسترش سبک و سیاق او در موسیقی سرزمین های
اسپانیا مغرب و کلا شمال افریقا را تحت الشعاع قرار داد
امروزه موسیقی ما بخاطر عوامل بسیار شکوه و عظمت گذشته خود را از دست داده باشد که از این رهگذر
کسی پیدا شود که همچون زریاب دوباره بدرخشد و جلال و شکوهش را باز گرداند.
قطعه زیر آهنگی است که توسط پاکو د لوسیا بپاس گرامیداشت زریاب اجرا و نواخته گردیده است
http://www.youtube.com/watch?v=amkhfgGJAmY&playnext=1&list=PLF2083ADA8B2231CB&index=40
محققین عزیز جهت شنیدن بعضی از مقامات زریاب به آدرس زیر مراجعه فرمایند.
http://nj180degree.com/2009/05/01/naseer-shamma
نوآوریها:
نوازندگان عود و گیتار در کشورهای مغرب (الجزایر و مراکش) و اسپانیا معتقدند که فن عودنوازی و ابداع گیتار
از کارهای زریاب بوده است. زریاب را همچنین آورنده آداب و آشپزی و لباسهای شرقی، وحتی خمیر دندان
به اروپا میدانند.
برخی نوآوریهای زریاب در روش آموزش و ترمیم سازها بر این پایهاند:
پیش از او یک روش آموزش سامانمند از روی قعده موجود نبوده. زریاب سه مرحله در مدرسه موسیقی
قرطبه برای هنرجویان در نظر گرفت:
آموزش وزنها و پایههای ایقاعی(ریتمیک)، بحور و کلام آواز.
نغمههای موسیقی آوازهای بدون تزئین و به گونه تازهکار و ساده.
در این مرحله که شاگرد ناچیز چیرگیای مییابد، تحشیه یا زائدهها و تزئینها آموزش داده میشد.
افزودن سیم پنجمی به بربط چهار وتره که مبدل به سازی پنج وتره میگردید. او از تارهای ابریشمی
استفاده مینمود زیرا دگرگونیهای آب و هوایی و شیمیایی، زیاد بر آن تاثیر نمیگذاشت و آن را در برابر
ضربه و زخمه پایدارتر مینمود.
ساختن زخمه بربط از پرهای بال کرکس(بال عقاب هم نوشتهاند)، جهت کامل کردن ایجاد صدادهی بهتر.
او در گذشته و در زمان سکونت در دربار هارونالرشید نیز دگرگونیهای در بربط داده بود. بربط او با آنکه
مساوی سازهای دیگر و از همان چوب بود ولی از لحاظ وزن، یک سوم از وزن بربطهای معمولی، سنگینتر
بود. سیم اول از ابریشم تافته و بهتر از تارهای دیگر بربط مینمود و سیمهای سوم و چهارم را از روده بچه
شیر میتافت. که بر این باور بود که دوام و پایداری آنها بهتر است.
آثار:
کتاب فی اغانی زریاب از آثار عربی در موسیقی را اسلم بن عبدالعزیز یا اسلم بن احمد بن سعید به
همراه حمدونه دختر زریاب، گرداوری نمودهاند.
برگرفته از سایت ویکیپدیا
نظرات شما عزیزان:
.gif)
واقعا ممنون از ایجاد چنین وبی
khoshhal misham be web ma ham biyay
va age ba tabadole link ham movafagh boodii mano ba in name belink va begoo ta manam linket konam
forooshe full album music (<-- be farsii)
mamnun
pirooz bashi
اگه دلت خواست وبلاگ منو به نام {گیتار گیتار} تو وبلاگت بزار مرسی.
.gif)
.: Weblog Themes By Pichak :.